İçeriğe atla

Çungar-Aladağ Millî Parkı

Koordinatlar: 45°0′K 80°0′D / 45.000°K 80.000°D / 45.000; 80.000
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Çungar-Aladağ Ulusal Parkı
Kazakça: Жоңғар Алатауы ұлттық паркі, Jońǵar Alataýy ulttyq parki
IUCN kategori II (millî park)
Çungar Aladağ Ulusal Parkı'nda Malus sieversii ağaçlarının yabani toplulukları
Alan türü Ulusal park
Devlet  Kazakistan
Federasyon Almatı Eyaleti
İl Sarkand
Koordinatları 45°0′K 80°0′D / 45.000°K 80.000°D / 45.000; 80.000
Kapladığı alan 356.022 hektar (879.750 akre; 3.560 km2; 1.375 sq mi)
Kuruluş tarihi 30 Nisan 2010
Kontrol kuruluşu Kazakistan Tarım Bakanlığı Orman ve Fauna Komitesi
İnternet sitesi http://www.fhc.kz/kz/forest/330/5933/

Çungar-Aladağ Ulusal Parkı (Kazakça: Жоңғар Алатауы ұлттық паркі, Jońǵar Alataýy ulttyq parki), ayrıca Jungar Aladağ veya Çungarya Aladağ, Kazakistan'ın güneydoğusunda Çin sınırında izole kalmış, buzullu bir dağ silsilesi olan Çungarya Aladağları'nın ekolojisini korumak için 2010 yılında kurulan ulusal parktır.[1] Parkın kuruluşunun bir nedeni, kayısı, kızamık, kiraz ve kuş üzümü de dahil olmak üzere yabani meyve ağaçları ormanlarını korumaktır. Parkın yüzölçümünün yaklaşık %1'i, dünyadaki tüm kültürlü elma çeşitlerinin öncüleri olan Malus sierversii ağaçları ile ormanlanmıştır.[2] Park 300 km uzunluğundadır (batıdan doğuya) ve Almatı Eyaleti'nin 300 km kuzeydoğusunda, Aksu ilçesi, Sarkand ilçesi ve Alakol ilçesi sınırları içinde yer almaktadır.

Topografya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Park, güneydeki Tanrı Dağları ile kuzeydeki Altay Dağları arasındaki bir sıradağ olan Çungarya Aladağları'nın kuzey yamacında yer almaktadır. Parkın arazisi dağlıktır, dik, kayalık kanyonlar ve güneyden kuzeye doğru akan nehirlerden oluşmaktadır. İki ana nehir - Aksu Nehri ve Lepsy Nehri - parktan kuzey ve batıdan Balkaş Gölü'ne akar. Dağlar geniş buzullara sahiptir.[1]

Çungar Aladağ Ulusal Parkı (kırmızı çizgi ile çevrili)

Ekolojik bölge

[değiştir | kaynağı değiştir]

Park, Kuzey Asya'daki Tanrı Dağları sıradağlarını ve kuzeyde Çungarya Aladağları gibi bazı bitişik sıradağları kapsayan Tanrı Dağları dağ bozkırı ve çayırları ekolojik bölgesinde (WWF # 1019) bulunmaktadır. Ekolojik bölge, bozkırdan alpin çayırlarına ve buzullara kadar olan yükseklik bölgelerinden dolayı izolasyonu ve yüksek biyolojik çeşitliliği ile boreal, bozkır ve çöl coğrafi bölgeleri arasında bir geçiş bölgesi olarak bilinir. Orta yüksekliklerde, ormanları desteklemek için yeterli yağış görülür.[3][4]

İklim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çungar-Aladağ'ın iklimi Köppen iklim sınıflandırmasına göre soğuk, yarı kurak iklimdir ancak orta ve yüksek rakımlar daha fazla yağış alır ve çevredeki bölgeden daha soğuktur. "Koppen Bsk" iklimi çöl nemli iklimleri arasında yer alan bozkır iklimlerinin karakteristiğidir ve tipik olarak yağış buharlaşmanın üzerindedir.[5] Çungar-Aladağ'da sıcaklıklar ocak ayında ortalama −1.9 °C (28.6 °F) ile Temmuz ayında 25.9 °C (78.6 °F) arasında değişebilir. Yükseklik ve konumdan kaynaklanan değişimlerle yıllık ortalama yağış 362 mm'dir.[6]

Bitkiler ve hayvanlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Çungar-Aladağ Ulusal Parkı'nda yetişen Malus sieversii türü elmalar

Bölge, çeşitli coğrafi ve iklim bölgelerinin birleşim bölgesinde olduğu ve aynı zamanda yüksek dikey aralık nedeniyle Kazakistan'daki biyolojik çeşitlilik açısından Altay bölgesinden sonra ikinci sıradadır. İrtifa bölgeleri çöl, otlak, çalı, orman, çayır ve alpin çiçek topluluklarını kapsar. Zhetysu Alatau Dağları'nın (parkın kapsadığı alan) florası, 112 ailede ve 622 cinste 2.168 vasküler bitki türü içerir. Türlerin 76'sı bölgeye endemiktir.[7]

Ormanlar çoğunlukla çam ve ladin içermekle birlikte, parkta önemli sayıda yabani meyve ağacı vardır. En iyi bilinen, dünyadaki tüm ekili elma çeşitlerinin kaynağı olarak kabul edilen Malus sieversii'dir.[1][8]

Parkta, son yıllarda bir dizi kar Leoparı görülmüştür.[9][10]

Turizm

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çevre eğitimi ve turizm tesisleri geliştirilmektedir. Şu anda parkta yedi turist rotası bulunmaktadır:[1]

  • "Etnografik tur" (Çungar Aladağ'daki tarihi yerler)
  • "Jasılköl"
  • "Bilimsel ve bilgilendirici tur" (yabani elma ağacı yetiştiriciliği için elverişli yerler)
  • "Shumsky Buzulu"
  • "Jasilkol Zirvesi"
  • "Sarkansky Ormanı"
  • "Lepsy Ormanı"

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d "Jungar Alatau State National Park". Official Website. Jungar Alatau National Park. 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2017. 
  2. ^ "Zhongar-Alatau National Park". Travel Around the World. UNDP. 8 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2017. 
  3. ^ "Tian Shan montane steppe and meadows". Ecoregions of the World. GlobalSpecies.org. 27 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2017. 
  4. ^ "Tian Shan montane steppe and meadows". Ecoregions of the World. World Wildlife Federation. 1 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2017. 
  5. ^ "Koeppen" (PDF). World Map of the Koeppen-Gieger Climate Classification, Updated. Meteoroligische Zeitschrift, June 2006. 1 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Ağustos 2015. 
  6. ^ "Climate at 40.25 N, 70.25 E". Ecoregions of the World. GlobalSpecies.org. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2017. 
  7. ^ DIMEYEVA (2016). "MEADOW VEGETATION OF THE ZHETYSU ALATAU MOUNTAINS" (PDF). APPLIED ECOLOGY AND ENVIRONMENTAL RESEARCH. 14 (4): 375. 4 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Haziran 2017. 
  8. ^ "Kazakhstan's Crisis of Vanishing Apples". Bloomberg News. Bloomberg. 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2017. 
  9. ^ "Report on the project of «Carlsberg Kazakhstan» LLP «Conservancy of snow leopard (Irbis) as national symbol of Kazakhstan» («Irbis» Project) for 2015 year" (PDF). Kazakhstan association for conservation of biodiversity (KACB). 8 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2017. 
  10. ^ "Fact Sheet - Kazakhstan". Econet. World Wildlife Federation (Russia). 3 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2017. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Çungar-Aladağ_Millî_Parkı&oldid=33286643" sayfasından alınmıştır